เมื่อสังคมไทยต้องเสี่ยงดวงกับ ‘กาสิโนถูกกฎหมาย’

ในช่วงปีที่ผ่านมา ‘บ่อนเสรี/กาสิโนถูกกฎหมาย’ กลายเป็นประเด็นที่หลายฝ่ายให้ความสนใจ ภายหลังจากที่รัฐบาลแพทองธาร ชินวัตร ประกาศผลักดันนโยบายสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex) เป็นนโยบายวาระเร่งด่วนข้อที่ 4 ที่คาดว่าจะนำเศรษฐกิจใต้ดิน (Underground Economy) และเศรษฐกิจนอกระบบ (Informal Economy) ซึ่งเป็นภาคเศรษฐกิจที่มีขนาดใหญ่มูลค่ากว่า 50% ของ GDP เข้าสู่ระบบภาษี โดยคาดหวังให้ภาครัฐมีรายได้เพิ่มขึ้นไว้ใช้พัฒนาประเทศและช่วยเหลือประชาชนที่ทุกข์ยาก^[1]https://www.infoquest.co.th/2024/431625

ปัจจุบันร่างพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร พ.ศ. ….. ได้ผ่านการเปิดรับฟังความเห็นจากประชาชนแล้วเมื่อช่วงวันที่ 2–18 ส.ค. 2567 ซึ่งกระทรวงการคลังจะนำความคิดเห็นเหล่านั้นมาปรับปรุง ก่อนจะนำร่างเสนอเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรีพิจารณา ก่อนนำไปลงมติในสภาผู้แทนราษฎรต่อไป โดยรัฐบาลคาดว่าจะสามารถผ่านกฎหมายฉบับนี้ได้ภายใน 1 ปี^[2]https://www.prachachat.net/politics/news-1683121

ฝันใหญ่ แต่รายละเอียดไม่ชัด ทิศทางยังคลุมเครือ

ผู้ผลักดันให้เกิด ‘กาสิโนถูกกฎหมาย’ มองว่า นอกจากนโยบายดังกล่าวจะทำให้ภาครัฐเก็บภาษีได้มากขึ้นกว่าปีละประมาณ 32,000–38,000 ล้านบาท^[3]ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย. 2024. ผลกระทบทางเศรษฐกิจจากการเปิดสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex) ที่มีต่อเศรษฐกิจไทย. URL : … Continue reading การสร้างกาสิโนในประเทศจะช่วยให้

1. เกิดการจ้างงานที่เกี่ยวเนื่องทั้งในช่วงการก่อสร้างและช่วงการเปิดดำเนินการ

2. ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยมากขึ้นและมีการใช้จ่ายเพิ่มขึ้นจากเดิม 42,750 บาท/คน/ทริป เป็น 65,050 บาท/คน/ทริป

3. ลดภาระของเจ้าหน้าที่ในการปราบปรามการพนันเถื่อน ลดปัญหาผู้มีอิทธิพล และลดปัญหาเงินไหลออกนอกประเทศจากการที่ประชาชนไปเล่นในบ่อนต่างประเทศ^[4]คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการเปิดสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex) ฯ. 2567. รายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง ศึกษาการเปิดสถานบันเทิงครบวงจร … Continue reading

ถึงแม้ว่ารัฐบาลจะคาดหวังให้ ‘กาสิโนถูกกฎหมาย’ เป็นยาแรงชั้นดีที่ช่วยทั้งเพิ่มรายได้ให้รัฐ กระตุ้นการจ้างงาน ยกระดับการท่องเที่ยว และกำจัดการพนันผิดกฎหมาย แต่รายละเอียดในตัวนโยบายยังไม่ชัดเจนว่าจะกำกับให้กาสิโนถูกกฎหมายช่วยบรรลุเป้าหมายเหล่านั้นได้อย่างไร

โดยในปัจจุบันรัฐบาลกำหนดเพียงว่าสถานบันเทิงครบวงจรต้องมีขนาดใหญ่ (ทุนจดทะเบียน 1 หมื่นล้านบาทขึ้นไป) ประกอบกิจการในพื้นที่จังหวัดขนาดใหญ่ 5 แห่ง โดยอยู่ในกรุงเทพฯ 2 แห่ง ตามด้วยพัทยา ภูเก็ต และเชียงใหม่ ที่ละ 1 แห่ง^[5] … Continue reading เนื่องจากต้องการกาสิโนอยู่ในพื้นที่ที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าถึงได้ง่าย

อย่างไรก็ตาม ยุทธศาสตร์ในการจัดตั้งสถานบันเทิงครบวงจรยังไม่มีรูปธรรมมากนักว่า เราจะใช้ประโยชน์จากการมีสถานบันเทิงครบวงจรและกาสิโนช่วยกระตุ้นการท่องเที่ยวในพื้นที่ทั้งห้าอย่างไร จะทำให้ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวเข้ามามากขึ้น อยู่นานขึ้น ใช้จ่ายมากขึ้นได้อย่างไร

แตกต่างจากประเทศสิงคโปร์ (ประเทศแม่แบบในการผลักดันสถานบันเทิงครบวงจรในไทย) ที่มีแผนการใช้ประโยชน์จากสถานบันเทิงครบวงจรที่มีกาสิโนที่ชัดเจน โดยประเทศสิงคโปร์ใช้สถานบันเทิงครบวงจรเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงประชุม (MICE industry) เนื่องจากสิงคโปร์ไม่มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและเป็นประเทศขนาดเล็ก สิงคโปร์จึงเปิดให้มีสถานบันเทิงครบวงจรโดยกำหนดให้มีพื้นที่เล่นกาสิโนไม่เกิน 3% ของสถานบันเทิง เพื่อรองรับให้ผู้ที่เข้าร่วมการประชุมเชิงท่องเที่ยวมีอะไรทำหลังจากการเข้าร่วมประชุม^[6]https://www.youtube.com/watch?v=Z6vcB4cYPPM

ผลกระทบของผู้ติดพนัน สมการที่รัฐก็ยังแก้ไม่ตก

ประเด็นที่ทุกฝ่าย (โดยเฉพาะฝ่ายที่ไม่ต้องการให้เกิดกาสิโนถูกกฎหมาย) มีความกังวลใจมากที่สุดคือ หากมีกาสิโนถูกกฎหมายแล้วจะทำให้เกิดผลกระทบทางสังคมเนื่องจากจะมีคนไทยที่ติดพนันมากขึ้น โดยมีการประเมินว่าจะมีผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนถึง 17 คนหากมีผู้ติดพนัน 1 คน^[7]https://www.the101.world/nualnoi-treerat-on-casino-legalisation/ไล่ตั้งแต่สร้างความขัดแย้งในครอบครัว เกิดปัญหาหนี้สิน รวมไปถึงการก่ออาชญากรรมที่อาจจะมากขึ้น

รัฐเองก็พยายามควบคุมไม่ให้บ่อนสร้างผลกระทบทางสังคมมากเกินไป โดยมีการกำหนดเงื่อนไขที่เอื้อให้คนต่างประเทศเข้ามาเล่น แต่ทำให้คนภายในประเทศเล่นได้ยาก รวมถึงมีความคิดที่จะจัดตั้งกองทุน (หรือนำกองทุนที่มีอยู่แล้ว) มาช่วยเยียวยาผลกระทบทางสังคมที่เกิดจากการพนัน^[8]ฐานเศรษฐกิจ. 2567. ด่วน! เปิดผลรับฟัง พ.ร.บ.สถานบันเทิงครบวงจร ชี้ชะตา ‘‘กาสิโนถูกกฎหมาย’’ . URL: https://www.thansettakij.com/business/608658 อย่างไรก็ตามคณะกรรมการกำหนดนโยบายสถานบันเทิงครบวงจรก็ยังไม่ได้ประกาศรายละเอียดการควบคุมการเล่นของคนในประเทศว่าจะมีเงื่อนไขอย่างไร รวมถึงยังไม่เปิดเผยรายละเอียดการดำเนินการเยียวยาผลกระทบทางสังคมมากนักว่ากองทุนจะเยียวยาอย่างไร จะหาทุนจากไหน และจะนำภาษีที่เก็บจากกาสิโนมาใช้เยียวยาผลกระทบในสัดส่วนเท่าไหร่

มีบ่อนถูกกฎหมาย บ่อนใต้ดินก็ยังอยู่

ในอีกด้านหนึ่ง ผู้กำหนดนโยบายกลัวว่ากาสิโนที่ตั้งขึ้นจะมอมเมาคนไทย จึงพยายามตั้งเงื่อนไขควบคุมไม่ให้คนไทยเข้าไปเล่นง่ายๆ ยิ่งมีผลทำให้การตั้งกาสิโนบนดินไม่ช่วยทำให้กาสิโนใต้ดินลดลง โดยผู้กำหนดนโยบายทั้งจัดเก็บค่าธรรมเนียมเข้าบ่อนสูงสุดถึง 5,000 บาทต่อคนต่อครั้ง ตรวจสอบรายได้ของผู้เข้าเล่น จำกัดวงเงินในการเล่น ในทางตรงข้ามบ่อนผิดกฎหมายทั้ง พนันออนไลน์ บ่อนเถื่อน หรือบ่อนในประเทศเพื่อนบ้านไม่มีข้อจำกัดควบคุมมากนัก คนไทยจำนวนมากจึงน่าจะยังคงเล่นการพนันผิดกฎหมายอยู่ดี

กล่าวได้ว่า การตั้งกาสิโนถูกกฎหมายอาจจะไม่ช่วยบรรลุเป้าหมายดึงเศรษฐกิจใต้ดินขึ้นมาบนดิน ไม่ได้ช่วยลดบ่อนการพนันผิดกฎหมาย และไม่ได้ทำให้คนไทยเลิกขนเงินไปเล่นในบ่อนตามชายแดนได้มากนัก เนื่องจากบ่อนใต้ดินและบ่อนชายแดนพยายามทำให้ผู้เล่นเข้ามาเล่นได้ง่าย จึงตอบสนองความต้องการได้มากกว่า

กาสิโนของใคร เมื่อคนทั่วไปไม่มีส่วนร่วม

ทั้งที่การจัดตั้งกาสิโนถูกกฎหมายอาจส่งผลกระทบต่อคนไทยจำนวนมาก โดยเฉพาะคนในพื้นที่ที่มีการตั้งกาสิโน ที่อาจพบปัญหาการก่ออาชญากรรมที่สูงขึ้น เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมในพื้นที่ แต่บทบาทการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดทิศทางของกาสิโนยังไม่ชัดเจนมากนัก เช่น การทำประชาพิจารณ์ของตัวกฎหมายก็เปิดให้คนเข้าถึงเป็นวงกว้างมากนัก โดยเปิดให้ลงความเห็นเฉพาะในเว็บไซต์ของสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) และเว็บระบบกลางของสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) เท่านั้น รวมถึงมีเปิดรับฟังไม่นานเพียงแค่ 17 วัน นอกจากนี้การกำหนดพื้นที่ที่อนุญาตให้เปิดสถานบันเทิงครบวงจรก็ยังไม่มีการจัดทำประชามติ เพื่อให้คนในพื้นที่มีสิทธิเลือกว่าจะให้มีกาสิโนในเขตพื้นที่ของตนเองหรือไม่

กล่าวได้ว่า นอกจากคนทั่วไปอาจไม่ได้เข้าไปร่วมเล่นในกาสิโนแล้ว คนทั่วไปที่ได้รับผลกระทบก็อาจไม่ได้มีส่วนร่วมกำหนดทิศทางของกาสิโนด้วย

คำถามใหญ่ จะทำอย่างไรไม่ให้กาสิโนเป็นแหล่งฟอกเงิน

เรื่องสุดท้ายที่สำคัญที่สุด หลายฝ่ายกังวลว่าหากมีการรับรองบ่อนการพนันให้ถูกกฎหมาย บ่อนการพนันถูกกฎหมายจะกลายเป็นแหล่งฟอกเงิน ที่ช่วยส่งเสริมให้กิจการผิดกฎหมายทั้ง การพนันออนไลน์ การค้ายาเสพติด แก๊งคอลเซ็นเตอร์ การคอร์รัปชัน และการค้ามนุษย์ สามารถดำเนินต่อไปได้ ซึ่งหากบ่อนกลายเป็นแหล่งฟอกเงินแล้วจะเกิดผลกระทบทางสังคมที่ตามมามหาศาล รวมถึงยังส่งผลให้เครดิตของประเทศเสียหายกระทบต่อความเชื่อมั่นในการลงทุนจากต่างชาติด้วย

ในรายงานของสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) ชี้ว่าไม่กี่ปีที่ผ่านมากลุ่มอาชญากรรมฟอกเงินที่เกี่ยวพันกับกาสิโนกำลังเคลื่อนย้ายออกจากฐานปฏิบัติการในประเทศจีนและฮ่องกง (มาเก๊า) มาลงทุนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เนื่องจากมีระบบการควบคุมที่ผ่อนคลายกว่า^[9]สำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC). 2024. บ่อนคาสิโน การฟอกเงิน เงินนอกกฎหมาย … Continue reading หากประเทศไทยเปิดให้มีกาสิโนถูกกฎหมาย มีแนวโน้มที่ธุรกิจสีเทาจากจีนน่าจะพุ่งเป้าขยับมาตั้งรกรากในประเทศไทย

ประเทศฟิลิปปินส์และกัมพูชาเองก็เคยเปิดให้มีกาสิโนถูกกฎหมายมาแล้ว และพบว่ากลุ่มทุนจีนสีเทาต่างอพยพมาทำธุรกิจผิดกฎหมายในพื้นที่ก่อให้เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจและทางสังคมมากมาย รัฐบาลของทั้งสองประเทศจึงต้องมาไล่ปิดกาสิโนถูกกฎหมายในพื้นที่ตนเอง^[10]สำนักข่าวชายขอบ. 11 มิถุนายน 2024. เมื่อไทยจะเป็น “ฮับ” คาสิโน อ่านมุมสะท้อนจาก ศ.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี. URL : https://transbordernews.in.th/home/?p=38877

ในปัจจุบันมาตรการในการกำกับควบคุมป้องกันการฟอกเงินของสถานบันเทิงครบวงจรยังไม่มีรายละเอียดมากนัก ซึ่งจะเป็นจุดอ่อนที่อาชญากรอาจนำเงินที่ได้มาอย่างผิดกฎหมายมาแปลเปลี่ยนเป็นเงินถูกกฎหมายในบ่อนได้ ดังนั้นตัวคณะกรรมการนโยบายต้องมีมาตรการที่จริงจังที่จะป้องกันไม่ให้บ่อนกลายเป็นแหล่งฟอกเงินได้

กล่าวโดยสรุป รัฐมีมุมมองที่ดีต่อกาสิโนถูกกฎหมาย จึงพยายามเร่งผลักดันให้เกิดโดยรวดเร็ว ซึ่งการเร่งผลักดันให้เกิดขึ้นโดยขาดการวางรายละเอียดการกำกับควบคุมที่ดีอาจมีความเสี่ยงที่ส่งผลให้กาสิโนล้มเหลวในการดึงดูดนักท่องเที่ยว สร้างผลกระทบต่อสังคมไทยเป็นวงกว้าง และกลายเป็นแหล่งฟอกเงินศูนย์รวมกิจการสีเทาแบบที่เกิดขึ้นในประเทศฟิลิปปินส์และกัมพูชา^[11]สำนักข่าวชายขอบ. 11 มิถุนายน 2024. เมื่อไทยจะเป็น “ฮับ” คาสิโน อ่านมุมสะท้อนจาก ศ.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี. URL : https://transbordernews.in.th/home/?p=38877